Từ ngày 01/01/2026, khi Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức có hiệu lực, Thuyết minh Báo cáo tài chính (BCTC) sẽ trở thành phần bắt buộc và có giá trị pháp lý, không còn chỉ mang tính minh họa hoặc “cho có” như trước.
Bộ Tài chính nhấn mạnh:
“Thuyết minh Báo cáo tài chính là bộ phận không thể tách rời của Báo cáo tài chính doanh nghiệp.”
Điều này có nghĩa là nếu phần thuyết minh thiếu, sai sót hoặc không khớp, Báo cáo tài chính có thể bị coi là không hợp lệ, ảnh hưởng trực tiếp đến tính minh bạch của doanh nghiệp khi kiểm toán hoặc quyết toán thuế.
1. 5 nhóm thông tin bắt buộc trong Thuyết minh Báo cáo tài chính
Theo Thông tư 99/2025/TT-BTC, doanh nghiệp phải trình bày đầy đủ 5 nhóm thông tin cơ bản sau:
1️⃣ Đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp:
Ghi rõ loại hình, ngành nghề, thời điểm thành lập, cơ cấu tổ chức, phạm vi hoạt động…
2️⃣ Chính sách kế toán áp dụng:
Bao gồm niên độ kế toán, đơn vị tiền tệ, phương pháp tính giá hàng tồn kho, khấu hao TSCĐ, ghi nhận doanh thu, chi phí…
3️⃣ Thông tin chi tiết các khoản mục trên BCTC:
Doanh thu, chi phí, công nợ, tài sản, vốn chủ sở hữu phải được thuyết minh rõ ràng, có căn cứ.
4️⃣ Các giao dịch đặc biệt:
Bao gồm các giao dịch với bên liên kết, hợp đồng dài hạn, khoản đầu tư hoặc bảo lãnh tài chính.
5️⃣ Sự kiện sau ngày kết thúc kỳ kế toán:
Những sự kiện trọng yếu có thể ảnh hưởng đến tình hình tài chính, cần được trình bày cụ thể.
2. Yêu cầu mới: “Tính so sánh và trung thực”
Một điểm mới nổi bật của Thông tư 99 là doanh nghiệp phải trình bày số liệu so sánh kỳ trước, kể cả khi có thay đổi chính sách kế toán.
Nếu thay đổi ảnh hưởng lớn đến các chỉ tiêu trên BCTC, doanh nghiệp phải giải thích nguyên nhân và điều chỉnh lại số liệu kỳ trước, đảm bảo tính minh bạch và trung thực.
3. Giao dịch liên kết – Bắt buộc thuyết minh rõ
Thông tư 99 yêu cầu ghi rõ tên, mối quan hệ, giá trị giao dịch và công nợ còn lại với bên liên kết.
Đây là căn cứ quan trọng để cơ quan thuế xác định giá chuyển nhượng và nghĩa vụ thuế TNDN.
⚠️ Nếu doanh nghiệp thiếu thông tin hoặc trình bày không đầy đủ, có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị loại chi phí khi quyết toán thuế.
4. Thuyết minh dòng tiền và công cụ tài chính
Doanh nghiệp phải trình bày chính sách quản lý rủi ro tài chính, bao gồm:
Rủi ro tỷ giá
Rủi ro lãi suất
Rủi ro tín dụng
Ngoài ra, các khoản đầu tư tài chính, cho vay, góp vốn, nhận vốn góp đều phải thuyết minh riêng.
Đây là điểm mới cần đặc biệt chú ý, nhất là với các doanh nghiệp có hoạt động tài chính phức tạp hoặc có yếu tố FDI.
5. Biến động vốn chủ sở hữu – Trình bày chi tiết hơn
Doanh nghiệp phải bổ sung thuyết minh chi tiết từng yếu tố vốn chủ sở hữu, bao gồm:
Vốn góp
Thặng dư vốn cổ phần
Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối
Các quỹ khác
Khi có thay đổi như chia cổ tức, phát hành cổ phiếu, tăng/giảm vốn, kế toán cần ghi rõ thời điểm, giá trị và căn cứ pháp lý.
6. Lưu ý quan trọng cho kỳ lập Báo cáo tài chính năm 2025
Kỳ lập BCTC năm 2025 vẫn áp dụng Thông tư 200/2014/TT-BTC, tuy nhiên từ năm tài chính 2026 sẽ chuyển sang Thông tư 99/2025.
Do đó, doanh nghiệp cần chuẩn bị trước để tránh bị động:
✅ Cập nhật mẫu biểu mới trong quý IV/2025
✅ Kiểm tra phần mềm kế toán có hỗ trợ mẫu Thuyết minh theo TT99
✅ Đào tạo lại nhân sự kế toán phụ trách lập và kiểm tra BCTC
Kết luận
Thuyết minh Báo cáo tài chính không còn là phần phụ — mà là “linh hồn” của Báo cáo tài chính theo chuẩn mực mới.
Kế toán doanh nghiệp cần chủ động nắm vững Thông tư 99/2025/TT-BTC, đảm bảo số liệu chính xác, minh bạch và tuân thủ quy định, tránh rủi ro bị xử phạt hoặc loại chi phí khi quyết toán thuế.
📞 DỊCH VỤ KẾ TOÁN THUẾ TRỌN GÓI CÙNG BÁCH KHOA
VPGD: Tòa nhà Sông Đà 9 – số 2 Nguyễn Hoàng, Mỹ Đình 2, Nam Từ Liêm, Hà Nội
Hotline: 094.859.3663
Website: https://ketoanbachkhoa.vn
Pass giải nén: 0948593663
Lỗi: Không tìm thấy biểu mẫu liên hệ.
Bài viết liên quan: